گلیم‌های دستباف مناطق مختلف ایران، هر یک دارای ویژگی‌ها و خصوصیات منحصربه‌فردی هستند که آنها را به آثار هنری بی‌همتایی تبدیل می‌کند. انتخاب گلیم دستباف مناسب، نه تنها زیبایی خانه شما را افزایش می‌دهد، بلکه به حفظ آثار فرهنگی و هنری این سرزمین نیز کمک می‌کند. با انتخاب صحیح و نگهداری مناسب، می‌توانید از زیبایی و استحکام این محصولات دستباف ایرانی برای مدت طولانی بهره‌مند شوید .
گلیم‌بافی به عنوان یکی از هنرهای سنتی و صنایع دستی ایرانی ، منبع درآمدی برای بسیاری از خانواده‌ها در مناطق روستایی ایران محسوب می‌شود. حمایت از این صنعت به حفظ مهارت‌ها و سنت‌های فرهنگی کمک می‌کند و به رشد اقتصادی جوامع محلی می‌انجامد..
گلیم‌های دستباف ایرانی نمونه‌ای برجسته از هنر و صنعت دیرینه‌ای هستند که ریشه در فرهنگ و تاریخ غنی ایران دارند. این گلیم‌ها نه تنها از نظر زیبایی‌شناسی و هنری ارزشمندند، بلکه به عنوان یک هنر پایدار و دوستدار محیط زیست شناخته می‌شوند. استفاده از مواد طبیعی و تکنیک‌های سنتی باعث حفظ فرهنگ و کاهش اثرات محیط زیستی می‌شود .
گلیم دستباف یکی از نفیس‌ترین محصولات هنری ایران به شمار می‌آید که در مناطق مختلف کشور با تکنیک‌ها و طرح‌های گوناگون تولید می‌شود. این مقاله به بررسی گلیم‌های دستباف مناطق مختلف ایران می‌پردازد و ویژگی‌های منحصربه‌فرد هر کدام را معرفی می‌کند .
استفاده از الیاف طبیعی و رنگهای گیاهی در گلیم دستباف مناطق مختلف
گلیم‌های دستباف ایرانی با استفاده از الیاف طبیعی و رنگهای گیاهی به عنوان نمادهایی از هنر و فرهنگ غنی ایران شناخته می‌شوند.
الیاف پشمی
پشم یکی از اصلی‌ترین الیاف مورد استفاده در بافت گلیم‌های ایرانی است. این ماده نه تنها از نظر حرارتی عملکری عالی دارد بلکه به طور طبیعی مقاوم در برابر لکه‌ها و آتش است. استفاده از پشم محلی، که به وفور در مناطق مختلف ایران یافت می‌شود، موجب پایداری اقتصادی و اجتماعی جوامع محلی نیز می‌گردد .
الیاف ابریشمی
الیاف ابریشمی نیز در بافت در بافت گلیم‌های بعضی مناطق بخصوص در گلیم های شیریکی پیج آذربایجان استفاده می‌شوند. این الیاف براق و نرم، جلوه‌ای خاص به گلیم‌ها می‌دهند و به دلیل لطافت و درخشندگی و البته ضخامت این نوع گلیم ها ، جایگاه ویژه ای در میان خریداران دارند .
رنگرزی گلیم‌ها با رنگهای گیاهی
رنگرزی گیاهی زیبایی و تنوع رنگی خاصی به گلیم های دستباف می‌بخشد. رنگ‌هایی که از گیاهان محلی، میوه‌ها و مواد معدنی به دست می‌آیند، علاوه بر حفظ هارمونی با طبیعت، عاری از مواد شیمیایی هستند و از آسیب به محیط زیست جلوگیری می‌کنند. این ترکیب الیاف طبیعی و رنگهای گیاهی، گلیم‌های ایرانی را به آثاری هنری و پایدار تبدیل می‌کند که نه تنها زیبایی را به ارمغان می‌آورند بلکه نشان‌دهنده ارتباط عمیق فرهنگ ایرانی با طبیعت هستند.
گلیم مناطق مختلف ایران
گلیم شمال غرب :
گلیم‌های آذربایجان الیاف طبیعی و طرح‌های هندسی پیچیده شناخته می‌شوند. این گلیم‌ها به دلیل استفاده از پشم طبیعی و رنگهای طبیعی، جزو باکیفیت‌ترین محصولات دستباف ایرانی هستند . همانگونه که ذکر شد گلیم های شیریکی پیچ ابریشمی ( گلیم های یک رو )که به ورنی یا سوزنی نیز خوانده می شوند از تولیدات این منطقه هستند . گلیم های این منظقه با الهام ازطرح های گیاهان ، حیوانات ، انسان و اشیا در اشکال هندسی بافته می شود .
گلیم غرب :
گلیم های بافت کردستان به نام صحنه ( شهری در اطراف سنندج ) سنه و بیجار شهرت دارند که بسیار شبیه یکدیگرند . نقوش آنها از گل و بته های قلابدوزی الهام گرفته شده است . گلیم های این منطقه بافت بسیار فشرده ای دارند و بیشتر یک گل یا دسته گل در زمینه بطور منظم تکرار شده است حاشیه اصلی گلیم نیز با تکرار گل ( دسته گل یا گل فرنگ ) شکل گرفته است .
گلیم جنوب غربی:
معروف ترین گلیم های جنوب غربی ، گلیم های ایل قشقایی فارس هستند . این گلیم ها نقوشی مانند گلیم های ایل شاهسون آذربایجان دارند اما رنگهای گلیم های قشقایی آنها را متمایز می کند . گلیم های این منطقه دو رو ( گلیم ساده چاکدار ) است و فقط از پشم محلی تولید می شود .
گلیم دامنه زاگرس :
ایلات بختیاری در این نواحی ساکن هستند و گلیم های آنها معمولا دارای نقوش ترنج مانند در زمینه ساده با رنگ قرمزلاکی و حاشیه می باشد .
گلیم مرکز و شرق :
کلیم کرمان و شیریکی پیچ های پشمی سیرجان از معروف ترین گلیم های این منطقه است . در شرق نیز گلیم های بسیار ظریف بلوچ است که امروزه کمترتولید می شود و گلیم های خراسان که دو رو و یک رو تولید می شوند .
نتیجه‌گیری
گلیم‌های دستباف ایرانی نه تنها یک هنر دیدنی و ارزشمند هستند، بلکه نمونه‌ای از یک محصول پایدار و دوستدار محیط زیست می‌باشند. استفاده از الیاف طبیعی مانند پشم و ابریشم ، به همراه حفظ و استفاده از تکنیک‌های سنتی، نشان دهنده توجه به محیط زیست و فرهنگ است. انتخاب گلیم‌های دستباف به عنوان بخشی از دکوراسیون داخلی، انتخابی است که نشان‌دهنده آگاهی و احترام به طبیعت و هنر اصیل ایرانی است. با ترویج و حمایت از این هنر، می‌توانیم به حفظ محیط زیست و فرهنگ غنی کشورمان کمک کنیم.
